Η υποβάθμιση της φιλαναγνωσίας και ο παραγκωνισμός των εξωσχολικών βιβλίων.

Από τη μαθήτρια της Γ’ Γυμνασίου Κιτσάκη Δάφνη

   Η ανάγνωση εξωσχολικών βιβλίων θεωρείται τρόπος απόδρασης από την πραγματικότητα και αποτελεί χόμπι για πολλούς ανθρώπους. Το διάβασμα επιφέρει πολλά οφέλη, τόσο στα παιδιά, όσο και στους ενήλικες. Ιδιαίτερα τα παιδιά που διαβάζουν από νεαρή ηλικία μπορούν να αποκομίσουν σημαντικές ωφέλειες από αυτή τη συνήθεια. Στη σημερινή εποχή, όμως, η πλειονότητα των εφήβων δε διαβάζει λογοτεχνικά έργα. Γιατί, άραγε, συμβαίνει αυτό;

   Αξίζει να σημειωθεί πως η συνήθεια να διαβάζουν οι νέοι εξωσχολικά βιβλία πηγάζει αφενός από το σπίτι τους και τους γονείς και αφετέρου από το εκπαιδευτικό σύστημα. Οι γονείς πρέπει να είναι πρότυπα μίμησης για τα παιδιά, ώστε να ακολουθούν το παράδειγμά τους και να υιοθετούν ορισμένες θετικές συνήθειες,  όπως η φιλαναγνωσία, που είναι ένα καίριο στοιχείο το οποίο πρέπει να γίνει βίωμα μέσω της οικογένειας. Ωστόσο, τα ελλιπή παιδευτικά ερεθίσματα  του στενού κύκλου των εφήβων καθορίζουν σε ένα τεράστιο βαθμό και την αποστασιοποίηση των ίδιων από τα βιβλία. Επιπλέον, οι φορείς κοινωνικοποίησης των νέων, αντί να τους μυούν στη φιλαναγνωσία, τους απωθούν εντελώς από αυτή την παραδοσιακή και ομολογουμένως ευεργετική συνήθεια.

   Ένας ακόμη συνήθης λόγος για τη μειωμένη -αν όχι παντελώς ανύπαρκτη- επαφή των νέων με εξωσχολικά βιβλία είναι η έλλειψη χρόνου. Οι έφηβοι καλούνται να βρεθούν αντιμέτωποι με το φορτωμένο σχολικό ωράριό τους και τις δραστηριότητες που ακολουθούν. Το σχολείο, όμως, δε θα έπρεπε να αποτελεί δικαιολογία για την απομάκρυνση από τον λογοτεχνικό κόσμο. Τουναντίον! Θα έπρεπε το σχολείο, οι δάσκαλοι και οι καθηγητές να στρέφουν τους νέους στη φιλαναγνωσία  ως μέσο ψυχαγωγίας  και γενικότερης μάθησης.

   Όμως, όσο ο μαθητής ανέρχεται στις βαθμίδες της εκπαίδευσης, τόσο αυξάνεται η ποσότητα της υποχρεωτικής ανάγνωσης των σχολικών βιβλίων και της βιβλιογραφίας που έχει ανατεθεί στην τάξη και έτσι μειώνεται η απόλαυση της ανάγνωσης. Εκτός από αυτό, και τα συνήθως πολυάσχολα προγράμματα εξωσχολικών δραστηριοτήτων, αλλά και οι εργασίες για το σπίτι που αυξάνονται σταθερά στο λύκειο, οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια τους μαθητές σε «μαρασμό», οπότε και σε έλλειψη επιθυμίας για διάβασμα.

   Επιπλέον, σπάνια θα δει κανείς ένα παιδί να κρατά βιβλίο στο χέρι του. Αντιθέτως, όμως, συχνά θα το δει να κρατάει κάποια ηλεκτρονική συσκευή. Η εξέλιξη της τεχνολογίας είναι μία από τις μεγαλύτερες απειλές για το βιβλίο. Ο συνδυασμός των νέων τεχνολογικών προϊόντων με τους αγχωτικούς ρυθμούς της καθημερινής ζωής και τις πολλές υποχρεώσεις επιταχύνει την απομάκρυνση από τα βιβλία. Τα παιδιά και εν γένει οι άνθρωποι σήμερα σπανίως έχουν τον χρόνο ή την ενέργεια για να διαβάσουν. Οι νέοι προτιμούν να σερφάρουν στο διαδίκτυο, να παρακολουθούν τηλεοπτικά προγράμματα και να «παίζουν» στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, παρά να αφιερώσουν λίγο ποιοτικό χρόνο για την διεύρυνση των γνώσεων τους.

      Παρά τη σημερινή αμφισβήτηση του ρόλου τού βιβλίου είναι εν τέλει αυτό που φημίζεται ως ο πιο πιστός σύντροφος του ανθρώπου. Πολλές φορές η ανάγνωση φαίνεται ως μια μοναχική συνήθεια, αλλά στην πραγματικότητα δεν είναι. Με την πάροδο των χρόνων έχουν δημιουργηθεί πολλές κοινότητες «βιβλιοφάγων», όπου τα άτομα μπορούν να ανταλλάσσουν απόψεις για τα βιβλία που διαβάζουν. Επιπλέον, ο «κόσμος» που πλάθουν τα βιβλία παρουσιάζει σίγουρα ενδιαφέρον και προσφέρει πολλές δυνατότητες…

    Ας μη γελιόμαστε, όμως. Η ανάγνωση βιβλίων είναι εξαιρετικά απαραίτητη στο Ελληνόπουλο σήμερα, ώστε να βελτιωθούν οι γλωσσικές του δεξιότητες που -κατά κοινή και δυστυχή ομολογία- είναι πτωχές. Εννοείται ότι η αύξηση της επαφής με νέο λεξιλόγιο, ακόμη και αν οι λέξεις είναι άγνωστες, αυξάνει ανάλογα την ευχέρεια του λόγου. Οποιαδήποτε γνώση που μπορούμε να αποκομίσουμε από τα βιβλία θα φανεί ζωτικής σημασίας μελλοντικά, τόσο σε πνευματικό, όσο και σε επαγγελματικό επίπεδο, αφού ακονίζεται το μυαλό μας και αυτό μας καθιστά και εν δυνάμει καλύτερους επαγγελματίες αύριο-μεθαύριο.

    Ένα από τα κύρια οφέλη της φιλαναγνωσίας για τα παιδιά είναι η ανάπτυξη της φαντασίας τους. Στα βιβλία, τα παιδιά ανακαλύπτουν «κλειδιά» που ανοίγουν την πόρτα σε νέες και άγνωστες προηγουμένως περιοχές του μυαλού. Το ενδιαφέρον των παιδιών διεγείρεται μέσω της διερώτησης για την εξέλιξη της ιστορίας, μέσω κάθε απόπειρας πρόβλεψης του τέλους, μέσω κάθε ταύτισης με κάποιον από τους χαρακτήρες.

    Τα μικρότερα παιδάκια, μέσα από την ανάγνωση εικονογραφημένων βιβλίων, γνωρίζουν διάφορους χαρακτήρες και παρατηρούν τη συμπεριφορά τους. Αυτή η έκθεση σε ιστορίες βοηθά τα παιδιά να αναπτύξουν ενσυναίσθηση και να μάθουν να διαχειρίζονται και να αποδέχονται τα συναισθήματά τους, να κατανοούν και να σέβονται τους συνομηλίκους τους.

     Όσες δικαιολογίες και αν χρησιμοποιούμε, τόσο εμείς οι νέοι, όσο και οι μεγαλύτεροι, προκειμένου να αποφύγουμε την ανάγνωση λογοτεχνικών βιβλίων, πρέπει μάλλον να κατανοήσουμε ότι η φιλαναγνωσία είναι μεγάλο «όπλο» για τον άνθρωπο κάθε ηλικίας. Τα βιβλία εξυπηρετούν πολλές ανάγκες και προσφέρουν σε μεγάλο βαθμό αρετές με τις οποίες ο νέος μπορεί να χαράξει την πορεία της ζωής του και ο μεγαλύτερος να ξαναφέρει στον ίσιο δρόμο τη δική του. Ο λογοτεχνικός κόσμος -ας μην ξεχνούμε- αποτελεί τον καλύτερο και πιο προσιτό τρόπο ψυχαγωγίας, ειδικότερα για τα νέα άτομα.

 

Πηγές

https://iklepsidramu.wordpress.com/tag

https://www.weread.gr/3778/poia-ofeli-apokomizoyn-ta-paidia-apo